169x70_dicapro  peri.1  www.iatreion.gr
 
 
Εξελικτικές Μαθησιακές δυσκολίες στο γραπτό λόγο - 12/04/2008

γράφει η  ΞΗΡΟΥ ΜΑΡΙΑ
BSc, MSc ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Εξελικτικές Μαθησιακές δυσκολίες στο γραπτό λόγο:
Χρησιμοποιούμε τον όρο « Εξελικτικές Μαθησιακές Δυσκολίες » στο γραπτό λόγο για να αναφερθούμε σε μια ξεχωριστή κατηγορία δυσκολιών που αφορούν τη μάθηση και πιο συγκεκριμένα την επεξεργασία του συμβολικού (γραπτού) λόγου και που εκφράζονται με έντονη και ασυνήθιστα επίμονη αδυναμία του μαθητή στην απόκτηση της αναγνωσιακής ικανότητας και της ικανότητας για ορθογραφημένη γραφή.
Η Δυσλεξία δεν είναι διαταραχή της εκφοράς του λόγου. Η άρθρωση και η ομιλία των δυσλεξικών παιδιών είναι φυσιολογικές, εκτός εάν συμβαίνει συμπτωματικά να υπάρχει και κάποια άλλη διαταραχή μαζί με τη δυσλεξία.
Δυσλεξία σημαίνει εξαιρετική δυσκολία στην επεξεργασία του γραπτού λόγου και κατά συνέπεια δυσκολία στη ανάγνωση, δυσανάλογα επίμονη προς την ηλικία και το νοητικό δυναμικό του μαθητή, και επίσης επίμονη αδυναμία στην εκμάθηση της ορθογραφίας των λέξεων και στην αυτοματοποίηση της ορθογραφικής ικανότητας.
Η Δυσορθογραφία είναι η ειδική μαθησιακή δυσκολία που εκδηλώνεται με ασυνήθιστα επίμονη δυσκολία στην απόκτηση μόνο της ικανότητας για ορθογραφημένη γραφή ενώ η ικανότητα για ανάγνωση καλλιεργείται απρόσκοπτα, αποτελεσματικά και φτάνει στο αναμενόμενο επίπεδο βάσει της ηλικίας και της νοητικής ικανότητας του κάθε μαθητή.
Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και η χαμηλή επίδοση στο γλωσσικό μάθημα που συνεπάγονται, ποτέ δεν μπορεί να είναι η συνέπεια χαμηλής νοητικής ικανότητας, νευρολογικής βλάβης, αισθητηριακής βλάβης (στην όραση και στην ακοή), συναισθηματικών διαταραχών, άγχους ψυχολογικών προβλημάτων ή κακών περιβαλλοντολογικών συνθηκών.
Όλα αυτά βεβαίως είναι αιτίες σχολικής αποτυχίας. Όμως, δεν συνδέονται με κανένα τρόπο με τη δυσλεξία και τη δυσορθογραφία, ακόμα και στην περίπτωση που κατά σύμπτωση συμβαίνει να συνυπάρχουν και με μία ή περισσότερες από αυτές τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες.
Η δυσκολία του μαθητή τότε συμβαίνει να πολλαπλασιάζεται, εφ ΄ όσον περισσότερες από μία αιτίες την προκαλούν, και η διεπιστημονική ομάδα, η οποία καλείται να κάνει διάγνωση και εκτίμηση των αιτιών της σχολικής αποτυχίας, δεν μπορεί να είναι σε θέση να αποφασίσει για το ποσοστό της ευθύνης και της άλλης διαταραχής που συνυπάρχει στη χαμηλή επίδοση που δείχνει ο μαθητής στο γλωσσικό μάθημα.
Έτσι για την καλύτερη μελέτη της φύσης του προβλήματος της δυσλεξίας και των μεθόδων που την αντιμετωπίζουν, οι ερευνητές θέτουν σαν προϋπόθεση το ότι είναι καλύτερα να επιλέγουν να εργάζονται με άτομα με κανονική ή πιο πάνω νοημοσύνη και που δεν παρουσιάζουν καμία άλλη διαταραχή σαν αυτές που αναφέρθηκαν.
Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι η έκφραση μιας δυσλειτουργίας των μαθησιακών μηχανισμών στην επεξεργασία του γραπτού λόγου (συμβολικού λόγου), που χαρακτηρίζει ή όχι ένα άτομο από τη γέννηση του ως το τέλος της ζωής του. Δεν δημιουργείται ξαφνικά μετά από κάποιο έτος της ηλικίας και δεν εξαφανίζεται μετά από χρόνια.
Δεν είναι δηλαδή δυνατόν να αποδώσουμε σε δυσλεξία την κακή επίδοση ενός μαθητή στο γλωσσικό μάθημα, όταν ξέρουμε ότι πριν από καιρό ο ίδιος μαθητής είχε φτάσει στο επίπεδο το ανάλογο με την ηλικία και τη νοημοσύνη του και ότι παρουσίασε τις δυσκολίες ξαφνικά, μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο, εκτός εάν αυτό συνέβη μετά από ατύχημα, οπότε και θα πρέπει να διερευνηθεί η πιθανότητα ύπαρξης επίκτητης δυσλεξίας.
Η εξέλικτική δυσλεξία δεν θεραπεύεται με καμία μέθοδο και κανένα σύστημα. Όμως, λόγω του ότι τα κυριότερα και τα πιο εμφανή συμπτώματα αφορούν την Ανάγνωση, Γραφή και Ορθογραφία, ακολουθούμε ειδικές μεθόδους διδασκαλίας των γλωσσικών μαθημάτων και οργανώνουμε τη μελέτη των άλλων με τρόπους που να λαμβάνουν υπόψη τους τις γνωσιακές μειονεξίες των δυσλεξικών παιδιών και να διευκολύνουν τη μάθηση και την καλλιέργεια των ικανοτήτων τους έτσι ώστε θα μπορούσαμε να πούμε ότι γίνεται μεν θεραπεία, αλλά ότι αυτή είναι μόνο συμπτωματική. Αυτό σημαίνει ότι θεραπεύονται τα συμπτώματα της διαταραχής και βελτιώνεται έτσι ο μαθητής ακριβώς σ ΄ αυτά που υστερεί (π. χ. γλωσσικό μάθημα). Έτσι κατά κάποιο τρόπο δεν εμποδίζεται στο να λειτουργήσει ικανοποιητικά σαν μαθητής και να αποκτήσει τα εφόδια που θα χρειαστεί αργότερα σαν επαγγελματίας.
Οι ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες σε άλλες περιπτώσεις έχουν κληρονομική βάση και σε άλλες συγγενή αιτιολογία (συμβάντα κατά τη διάρκεια της κύησης και του τοκετού).
Υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν την κληρονομικότητα βάση της δυσλεξίας, όμως δεν μπορούν ακόμη να δοθούν συμπεράσματα με ασφαλή τρόπο. Εκείνο που φαίνεται ότι κληρονομείται όμως οπωσδήποτε, δεν είναι η Αναγνωστική δυσκολία αυτή καθ΄ αυτή, αλλά το υπόβαθρο των τυχόντων γνωσιακών μειονεξιών του οποίου αποτέλεσμα είναι η Μαθησιακή Δυσκολία. Εξάλλου, ναι μεν οι μελέτες σε οικογένειες που είχαν πάνω από ένα μέλος δυσλεξικό δείχνουν την πιθανότητα να μεταβιβάζεται κάτι κληρονομικά, δεν ξέρουμε όμως ακόμα λεπτομέρειες σχετικά με το τι είναι ακριβώς αυτό που κληρονομείται, ούτε για τον τρόπο με τον οποίο μεταβιβάζεται.
Το ποσοστό των ατόμων με Δυσλεξία και Δυσορθογραφία στον ελληνικό χώρο δεν είναι αυτή τη στιγμή γνωστό, γιατί δεν υπάρχει επίσημη έρευνα που να το δείχνει. Είναι όμως σημαντικό να ξέρει κανείς ότι το ποσοστό εμφάνισης δυσλεξίας μπορεί να ποικίλλει από χώρα σε χώρα και μάλιστα με μεγάλες διαφορές, εξαιτίας του διαφορετικού γλωσσικού περιβάλλοντος που υπάρχει στις χώρες αυτές. Οι συγκεκριμένες απαιτήσεις που κάθε γλώσσα προβάλλει, και τα συστήματα διδασκαλίας της πρώτης Ανάγνωσης που ακολουθούνται, έχουν σαν αποτέλεσμα, άλλοτε να επιτρέπουν να εκδηλώνονται ακόμα και οι πιο ελαφρές περιπτώσεις δυσλεξίας, και άλλοτε να διευκολύνουν και να προλαβαίνουν να τις αντιμετωπίσουν πριν εκφραστούν με συμπτώματα, έτσι ώστε το ποσοστό από χώρα σε χώρα να είναι άλλοτε μικρότερο και άλλοτε μεγαλύτερο.
Καθόλου δεν φαίνεται να υπάρχει σχέση ανάμεσα στο πλήθος των ατόμων με ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες και στο κοινωνικό – οικονομικό – πολιτικό επίπεδο ενός λαού.


γράφει η  ΞΗΡΟΥ ΜΑΡΙΑ
BSc, MSc ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ


 topten
 ΑΓΩΓΗ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΥ
 weather_gif
 www.fsa.gr
 dok.1