www.iatreion.gr  peri.1  169x70_dicapro
 
 
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ALZHEIMER - 30/03/2008

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ
ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ALZHEIMER

Οι παρακάτω συμβουλές έχουν υιοθετηθεί με βάση τις εμπειρίες και προτάσεις συγγενών και όσων φροντίζουν άτομα με Alzheimer. Αν και ίσως θεωρήσετε κάποιες δύσκολες στην εφαρμογή τους, να θυμάστε ότι κανείς δεν είναι τέλειος και ότι προσπαθείτε να κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε:

► πλύσιμο και προσωπική υγιεινή
Το άτομο που πάσχει από Alzheimer μπορεί να ξεχνά να πλυθεί ή να μην αναγνωρίζει πλέον το πλύσιμο σαν αναγκαιότητα ή να έχει ξεχάσει πως πλένεται κάποιος. Όταν προσφέρετε βοήθεια είναι σημαντικό να σέβεστε την αξιοπρέπεια του ατόμου.
Προτάσεις:
• Διατηρείστε τις προηγούμενες συνήθειες του ατόμου στο πλύσιμο, όσο είναι δυνατόν. Να κάνει τακτικά το μπάνιο του αλλά όχι συχνότερα απ' ό,τι συνήθιζε παλαιότερα.
• Προσπαθήστε να κάνετε το πλύσιμο μια ευχάριστη και χαλαρωτική κατάσταση
• Ένα ντους μπορεί να είναι πιο εύκολο από το μπάνιο, αλλά αν το άτομο δεν είναι συνηθισμένο στο ντους μπορεί να του προκαλέσει ανησυχία
• Απλοποιείστε τη δραστηριότητα όσο είναι δυνατό περισσότερο
• Αν το άτομο αρνείται να πλυθεί, προσπαθείστε πάλι λίγο αργότερα που η διάθεσή του ίσως έχει φτιάξει
• Επιτρέψτε στο άτομο να κάνει όσο το δυνατόν περισσότερα χωρίς βοήθεια
• Αν το άτομο ντρέπεται, η κάλυψη κάποιων σημείων του σώματος κατά τη διάρκεια του πλυσίματος ίσως βοηθήσει
• Σκεφτείτε την ασφάλεια του ατόμου. Χρειάζεται κάτι σταθερό για να κρατηθεί, όπως μπάρες, αντιολισθητικό χαλάκι μπανιέρας ή μια καρέκλα, όλα αυτά βοηθούν
• Αν το μπάνιο οδηγεί πάντα σε καβγάδες, τότε ένα ντους στα όρθια μπορεί να είναι προτιμότερο
• Αν εσείς αισθάνεστε διαρκώς ένταση στο πλύσιμο του ατόμου, τότε βρείτε κάποιον άλλο που να μπορεί να σας αντικαταστήσει
• Θυμηθείτε την υγιεινή των δοντιών

► ντύσιμο
Το άτομο που πάσχει από Alzheimer μπορεί συχνά να ξεχνά να ντυθεί ή να μην αναγνωρίζει πλέον την ανάγκη να αλλάζει ρούχα, ενώ είναι συχνό φαινόμενο τα άτομα με Alzheimer να εμφανίζονται σε δημόσιους χώρους με ακατάλληλη περιβολή.
Προτάσεις:
Τοποθετείστε τα ρούχα με τη σειρά που πρέπει να φορεθούν
Αποφύγετε τα ρούχα με πολύπλοκα κουμπώματα
Ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία στο ντύσιμο για όσο το δυνατόν περισσότερο
Κάνετε επαναλήψεις αν είναι αναγκαίο
Χρησιμοποιείστε μαλακά παπούτσια με λαστιχένιες σόλες (και όχι δερμάτινες
σόλες)

► τουαλέτα και ακράτεια
Το άτομο που πάσχει από Alzheimer μπορεί να χάσει την ικανότητα να αναγνωρίζει πότε πρέπει να πάει στην τουαλέτα, που είναι η τουαλέτα ή τι κάνει κάποιος μέσα στην τουαλέτα
Προτάσεις:
Δημιουργείστε ένα πρόγραμμα για το πότε θα πηγαίνει στην τουαλέτα
Κολλήστε ταμπέλα στην πόρτα της τουαλέτας χρησιμοποιώντας φωτεινά
χρώματα και μεγάλα γράμματα
Αφήνετε την πόρτα της τουαλέτας ανοιχτή ώστε να την βρίσκει εύκολα
Βεβαιωθείτε ότι μπορεί να βγάλει εύκολα τα ρούχα του
Μειώστε την κατανάλωση υγρών στα λογικά και επιτρεπόμενα όρια πριν την
ώρα του ύπνου (για να αποφύγετε τη νυχτερινή ενούρηση)
Τοποθετείστε ένα δοχείο για τα ούρα δίπλα στο κρεβάτι, ίσως φανεί χρήσιμο


► μαγείρεμα
Το άτομο που πάσχει από Alzheimer μπορεί στα τελικά στάδια της νόσου να χάσει την ικανότητα να μαγειρεύει, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα αν το άτομο ζει μόνο του και να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού, καθώς ο κακός σωματικός συντονισμός μπορεί εύκολα να προκαλέσει καψίματα και κοψίματα.
Προτάσεις:
Αξιολογείστε πόσο καλά μπορεί να μαγειρέψει το ίδιο το άτομο
Απολαύστε το μαγείρεμα σαν μια κοινή σας δραστηριότητα
Εγκαταστήστε συσκευές ασφαλείας
Απομακρύνετε αιχμηρά αντικείμενα και συσκευές
Παρέχετε γεύματα που να εξασφαλίζουν επαρκή ποσότητα θρεπτικών
συστατικών


► φαγητό
Τα άτομα με Alzheimer συχνά ξεχνούν αν έχουν φάει ή πως να χρησιμοποιήσουν συσκευές, ενώ στα τελικά στάδια θα χρειάζεται να τα ταϊζετε και θα προκύψουν και κάποια σωματικά προβλήματα, όπως ότι θα δυσκολεύονται να μασήσουν σωστά την τροφή και να την καταπιούν.
Προτάσεις:
Ίσως χρειαστεί να υπενθυμίζετε στο άτομο πως να τρώει
Χρησιμοποιείστε τροφή που αποτελείται από κομμάτια – είναι πιο εύκολο και
δεν λερώνει
Κόψτε την τροφή σε μικρές μπουκιές για να αποφύγετε να πνιγεί το άτομο με
το φαγητό. Στα τελικά στάδια της νόσου ίσως χρειαστεί να να λιώνετε ή να
πολτοποιείτε το φαγητό
Να υπενθυμίζετε στο άτομο να τρώει αργά
Να έχετε υπόψη σας ότι το άτομο μπορεί να μην αισθάνεται το ζεστό και το
κρύο και υπάρχει κίνδυνος να κάψει το στόμα του με καυτά φαγητά ή υγρά
Όταν το άτομο παρουσιάσει δυσκολία στην κατάποση, συμβουλευτείτε το
γιατρό ώστε να μάθετε μια τεχνική για να του δείξετε πως να καταπίνει
Να σερβίρετε μία μερίδα φαγητό κάθε φορά

►οδήγηση
Είναι επικίνδυνο για τα άτομα με Alzheimer να οδηγούν γιατί η κρίση τους είναι περιορισμένη και οι αντιδράσεις τους αργές.
Προτάσεις:
Συζητείστε το θέμα με το άτομο ευγενικά
Προτείνετε να χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς
Αν δεν μπορείτε να πείσετε το άτομο να μην οδηγεί, είναι αναγκαίο να
συμβουλευτείτε το γιατρό.


► αλκοόλ και τσιγάρα
Δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος για τα άτομα που πάσχουν από Alzheimer να μην καταναλώνουν αλκοόλ με μέτρο, αρκεί να μην παίρνουν φάρμακα. Τα τσιγάρα αποτελούν μεγαλύτερο κίνδυνο γιατί μπορεί να προκαλέσουν κάψιμο ή φωτιά και βλάπτουν την υγεία.
Προτάσεις:
Να εποπτεύετε το άτομο όταν καπνίζει ή να αποθαρρύνετε το κάπνισμα
γενικά
Εάν παίρνει φάρμακα, συμβουλευτείτε τον γιατρό για την αλληλεπίδραση με
το αλκοόλ


► δυσκολίες στον ύπνο
Τα άτομα με Alzheimer μπορεί να είναι ανήσυχα τη νύχτα και να ενοχλούν την οικογένεια, κάτι που συνήθως αποτελεί το πιο εξοντωτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένας συγγενής ή φροντιστής.
Προτάσεις:
Προσπαθήστε να αποθαρρύνετε το άτομο να κοιμάται στη διάρκεια της
ημέρας
Προσπαθήστε να πηγαίνετε με το άτομο μεγάλες βόλτες και προσθέστε
σωματικές δραστηριότητες στη διάρκεια της ημέρας
Προσπαθήστε να κάνετε το άτομο να αισθάνεται όσο το δυνατόν πιο άνετα την
ώρα του ύπνου

► επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά
Όταν το άτομο με Alzheimer ξεχνά αυτό που ήθελε να πει απ’ τη μια στιγμή στην άλλη, οδηγείται σε διαρκείς απορίες και επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις και συμπεριφορές.
Προτάσεις:
Προσπαθήστε να τραβήξετε την προσοχή του ατόμου, προσφέρετέ του κάτι
άλλο να δει, να ακούσει ή να κάνει
Γράψτε τις απαντήσεις σε ερωτήσεις που ρωτά συχνά
Μιλήστε του αργά και καθαρά, κοιτάζοντας τον. Δώστε ένα μήνυμα κάθε
φορά και όχι πολλαπλές οδηγίες
Αγκαλιάστε το άτομο και διαβεβαιώστε το με ζεστασιά, αν αυτό είναι κάτι που
το άτομο αποδέχεται και τον/ την κάνει να αισθάνεται άνετα

► προσκόλληση
Το άτομο με Alzheimer ίσως προσκολληθεί πολύ σ’ εσάς και σας ακολουθεί παντού. Αυτό μπορεί να είναι ενοχλητικό, δύσκολο να το χειριστείτε και να σας αποστερεί την ιδιωτικότητά σας, αλλά το άτομο συμπεριφέρεται έτσι σαν αποτέλεσμα της ανασφάλειάς του και του φόβου του ότι αν φύγετε δεν θα επιστρέψετε.
Προτάσεις:
Δώστε του κάτι να τον/ την απασχολήσετε, να τραβήξει την προσοχή του/ της
όταν φεύγετε
Ίσως θέλετε να ζητήσετε από κάποιον να μείνει στη θέση σας προκειμένου να
έχετε χρόνο να μένετε μόνος/ η σας

► χάσιμο πραγμάτων και κατηγορίες κλοπής
Το άτομο με Alzheimer μπορεί συχνά να ξεχνά που βρίσκονται τα διάφορα αντικείμενα και σε κάποιες περιπτώσεις να κατηγορεί εσάς και τους άλλους ότι τα έχετε πάρει. Αυτή η συμπεριφορά οφείλεται στην ανασφάλεια που αισθάνεται σε συνδυασμό με την αίσθηση απώλειας του ελέγχου και της μνήμης.
Προτάσεις:
Ανακαλύψτε αν το άτομο έχει μια αγαπημένη κρυψώνα για τα πράγματά του
Να κρατάτε αντικλείδια και διπλά αντικείμενα από εκείνα που θεωρεί
σημαντικά
Ελέγξτε τα καλάθια αχρήστων πριν τα αδειάσετε
Απαντήστε στις κατηγορίες του ατόμου ευγενικά – όχι αμυντικά
Συμφωνείστε μαζί του ότι το αντικείμενο έχει χαθεί και βοηθείστε να το βρει

► παραλήρημα και παραισθήσεις
Δεν είναι ασυνήθιστο για ένα άτομο που πάσχει από Alzheimer να έχει παραλήρημα και παραισθήσεις, που συνιστούν λανθασμένη αντίληψη της πραγματικότητας. Για παράδειγμα το άτομο μπορεί να έχει τη λανθασμένη αντίληψη ότι απειλείται από τον συγγενή ή αυτούς που το φροντίζουν. Το άτομο θεωρεί το παραλήρημα πραγματικό και του προκαλεί φόβο που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες συμπεριφορές αυτο-προστασίας.
Αν πάλι το άτομο έχει παραισθήσεις, τότε αυτός/ή μπορεί να βλέπει ή να ακούει πράγματα που δεν υπάρχουν, π.χ. να βλέπει κάποιον να στέκεται δίπλα στο κρεβάτι ή να ακούει ομιλίες ατόμων μέσα στο δωμάτιο.
Προτάσεις:
Μη διαφωνείτε με το άτομο σχετικά με την εγκυρότητα των όσων βλέπει ή
ακούει
Όταν το άτομο φοβάται, προσπαθήστε να τον/ την ανακουφίσετε. Η ήρεμη
φωνή σας και το απαλό κράτημα του χεριού μπορούν να βοηθήσουν
Αποσπάστε την προσοχή του ατόμου και κατευθύνετε την προσοχή του σε
κάτι που είναι πραγματικό μέσα στο δωμάτιο
Συμβουλευτείτε το γιατρό σχετικά με φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν
στο πρόβλημα


► σεξουαλικές σχέσεις
Η νόσος Alzheimer δεν επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να έχει σεξουαλικές σχέσεις, αλλά η συμπεριφορά του μπορεί να αλλάξει. Τα απαλά χάδια και οι αγκαλιές μπορούν να προσφέρουν αμοιβαία ικανοποίηση και θα σας δώσουν να καταλάβετε αν το άτομο είναι σε θέση και έχει διάθεση να προχωρήσει σε στενότερη επαφή. Είναι σκόπιμο να έχετε υπομονή γιατί το άτομο μπορεί να μην ανταποκρίνεται όπως πριν ή να δείχνει ότι έχει χάσει το ενδιαφέρον του. Για μερικά ζευγάρια η σεξουαλική εγγύτητα εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό κομμάτι ικανοποίησης στη σχέση τους.
Το αντίστροφο μπορεί να συμβεί επίσης. Το άτομο μπορεί να έχει εκτεταμένες απαιτήσεις για σεξ ή να συμπεριφέρεται με τρόπο που να σας κάνει να αισθάνεστε άβολα. Μπορεί να αισθάνεστε ενοχές επειδή έχετε την ανάγκη ή προτιμάτε να κοιμάστε ξεχωριστά.
Προτάσεις:
Ζητείστε βοήθεια από άλλα άτομα που φροντίζουν κάποιον/ α με Alzheimer ή
από γιατρούς και επαγγελματίες υγείας που εμπιστεύεστε
Μην φοβάστε να συζητήσετε αυτά ή άλλα σχετικά θέματα με επαγγελματίες
που είναι εκπαιδευμένοι να καταλαβαίνουν και να σας βοηθούν να
αντιμετωπίσετε την κατάσταση

► ανάρμοστη σεξουαλική συμπεριφορά
Το άτομο με Alzheimer μπορεί να επιδείξει ανάρμοστη σεξουαλική συμπεριφορά, αλλά αυτό είναι σπάνιο. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να περιλαμβάνει γδύσιμο σε δημόσιους χώρους, χάϊδεμα των γεννητικών οργάνων ή χάϊδεμα τρίτου προσώπου με ανάρμοστο τρόπο.
Προτάσεις:
• Προσπαθήστε να μην αντιδράσετε υπερβολικά στη συμπεριφορά αυτή – θυμηθείτε ότι ευθύνεται η νόσος
• Αν το άτομο αρχίσει να γδύνεται, ήρεμα αποθαρρύνετε τη συμπεριφορά
• Προσπαθήστε να αποσπάσετε την προσοχή του ατόμου σε μια άλλη δραστηριότητα

► περιπλάνηση
Αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα ανησυχητικό πρόβλημα που θα πρέπει να αντιμετωπίσετε. Το άτομο με Alzheimer μπορεί να περιπλανιέται μέσα στο σπίτι ή να φεύγει από το σπίτι και να περιπλανιέται στη γειτονιά, οπότε υπάρχει κίνδυνος να χαθεί. Η ασφάλεια αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για ένα άτομο με Alzheimer που βρίσκεται μόνο του έξω σε δημόσιους χώρους.
Προτάσεις:
Βεβαιωθείτε ότι το σπίτι σας είναι ασφαλές και ότι το άτομο δεν μπορεί να
φύγει χωρίς να το γνωρίζετε
Διαμορφώστε το χώρο μέσα στο σπίτι έτσι ώστε να είναι περισσότερο
ασφαλείς. Αποφύγετε τα πολλά αντικείμενα που δυσκολεύουν τη μετακίνηση.
Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση συσκευών που μπορεί να προκαλέσουν
ατύχημα (μάτια κουζίνας, γκάζι κλπ.).
Εξασφαλίστε επαρκή φωτισμό στο σπίτι
Βεβαιωθείτε ότι το άτομο έχει μαζί του κάτι που να διευκολύνει στην
αναγνώριση της ταυτότητάς του/ της
Όταν το άτομο βρεθεί, αποφύγετε να δείξετε θυμό – μιλήστε ήρεμα, με
αποδοχή και αγάπη
Είναι χρήσιμο να έχετε μια πρόσφατη φωτογραφία του ατόμου σε περίπτωση
που χαθεί και χρειαστεί να ζητήσετε βοήθεια από άλλους

► βία και επιθετικότητα
Κατά διαστήματα το άτομο μπορεί να θυμώνει, να γίνεται επιθετικό ή βίαιο. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους, όπως η αίσθηση της απώλειας του κοινωνικού ελέγχου και της κρίσης, η απώλεια της ικανότητας να εκφράζει τα αρνητικά συναισθήματα και η απώλεια της ικανότητας να καταλαβαίνει τις πράξεις και ικανότητες των άλλων. Αυτό αποτελεί ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει ο συγγενής και οι φροντιστές.
Προτάσεις:
Μείνετε ήρεμοι, προσπαθήστε να μη δείξετε φόβο ή ότι υπάρχει κίνδυνος
Προσπαθήστε να αποσπάσετε/ τραβήξετε την προσοχή του ατόμου σε κάποια
ήρεμη δραστηριότητα
Δώστε στο άτομο περισσότερο χώρο
Ανακαλύψτε τι προκάλεσε την αντίδραση – και προσπαθήστε να το
αποφύγετε στο μέλλον
Αν τα κρούσματα βίας είναι συχνά, θα χρειαστεί να ζητήσετε βοήθεια.
Μιλήστε σε κάποιον για υποστήριξη και συμβουλευτείτε το γιατρό σας για να
σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε την κατάσταση


► κατάθλιψη και άγχος
Το άτομο με Alzheimer μπορεί να αισθάνεται κατάθλιψη, να είναι αποσυρμένο και δυστυχισμένο και να μιλά, να ενεργεί και να σκέφτεται αργά, πράγμα που μπορεί να επηρεάζει τις καθημερινές του συνήθειες και το ενδιαφέρον του για φαγητό.
Προτάσεις:
• Συμβουλευτείτε το γιατρό, που μπορεί να είναι σε θέση να βοηθήσει ή να σας παραπέμψει σε κάποιον ειδικό
• Δώστε περισσότερη αγάπη και υποστήριξη στο άτομο
• Μην περιμένετε το άτομο να βγει από την κατάσταση της κατάθλιψης αμέσως
• Αποφύγετε τις πολυμελείς συγκεντρώσεις. Όσο και αν νομίζετε ότι ευχαριστούν τον συγγενή σας, κατά βάθος τον μπερδεύουν και τον συγχύζουν. Αν όμως βρεθεί σε μία τέτοια συγκέντρωση, φροντίστε να του μιλούν ένας – ένας και όχι όλοι μαζί.




ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υγεία – Πρόνοια 2000-2006»

 ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
 dok.1
 www.fsa.gr
 MYALAS
 ΑΓΩΓΗ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΥ